Enkelblessures bij Sport: Preventie en Behandeling

Enkelblessures behoren tot de meest voorkomende sportblessures. In Nederland was in 2017 vijftien procent van alle sportblessures een enkelblessure, waarbij in meer dan de helft van de gevallen sprake was van een enkelverstuiking. Met ongeveer 14.600 SEH-bezoeken per jaar als gevolg van sportgerelateerde enkelblessures, is het duidelijk dat dit een aanzienlijk gezondheidsprobleem vormt. Dit artikel biedt inzicht in enkelblessures, legt uit hoe u deze kunt herkennen en behandelen en geeft concrete adviezen voor preventie.

Wat is een enkelblessure?

Het enkelgewricht is een complex gewricht dat bestaat uit drie botten , het scheenbeen, kuitbeen en sprongbeen, die worden bijeengehouden door verschillende banden. De meest voorkomende enkelblessure is de enkelverstuiking, waarbij een of meerdere banden worden uitgerekt of (in)gescheurd. Dit gebeurt meestal door een inversietrauma, waarbij de enkel naar binnen klapt. De banden aan de buitenzijde van de enkel zijn dan het vaakst betrokken. Wanneer een enkelverstuiking onvoldoende herstelt, kan chronische instabiliteit ontstaan. Dit uit zich in herhaaldelijk verzwikken, een gevoel van onzekerheid en verminderd vertrouwen in de enkel tijdens sport en dagelijkse activiteiten.Enkelblessures ontstaan voornamelijk door het naar binnen knikken van de voet tijdens sporten zoals voetbal, basketbal en volleybal. Veldvoetbal leidde in 2017 tot de meeste enkelblessures (40%), gevolgd door hardlopen en gymnastiek. Andere oorzaken zijn contactmomenten met medespelers, ongelukken bij sprongen en plotselinge richtingveranderingen.

Wat te doen bij acute klachten?

De eerste behandeling na een acute enkelblessure is cruciaal voor een optimaal herstel. Volg de RICE-regel in de eerste 48-72 uur.

R – Rust Stop direct met sporten en vermijd belastende activiteiten. Rust is essentieel om het herstel te laten beginnen. Lees hier ook meer over het rustnemen bij sportblessures.

I – Ice Koel de enkel met koud stromend water of een coldpack (met doek ertussen) gedurende 15-20 minuten per keer, meerdere keren per dag. Dit vermindert pijn en zwelling.

C – Compressie Breng een drukverband aan om zwelling te beperken. Let op: niet te strak, u moet nog uw tenen kunnen bewegen en ze moeten een normale kleur behouden.

E – Elevate (Hooghouden) Leg de enkel zo veel mogelijk hoger dan het hart. Dit vermindert zwelling door de zwaartekracht te benutten voor afvoer van vocht.

Belang van vroege mobilisatie
Hoewel rust belangrijk is in de acute fase, is langdurige immobilisatie juist schadelijk. Begin zo snel mogelijk met het bewegen binnen de pijngrens. Dit gaat namelijk zorgen voor een sneller herstel, een verminderde krachtafname en het is een preventie op chronische instabiliteit. Mocht je twijfels hebben, neem dan altijd direct contact op met ons of een fysiotherapeut in de buurt. Better safe than sorry.

Preventie van enkelblessures

Voorkomen is beter dan genezen. Wetenschappelijk onderzoek toont aan dat enkelblessures grotendeels te voorkomen zijn met de juiste maatregelen. Stijve of niet heel mobiele enkels zorgen ook vaak voor klachten, dus om te voorkomen dat enkels stijf worden, en om ze wat sterker te maken, heb ik een video gemaakt met een aantal oefeningen om de enkel stabieler, mobieler en sterker te maken.

(video oefeningen preventie enkleblessures)

Praktische preventietips

Natuurlijk zijn er ook praktische tips. Zo kan het doen van een warming up er voor zorgen dat je lichaam klaar is voor de actie. Goed schoeisel doet vaak ook wonderen. Kijk goed wat voor schoen bij de sport of bij je lichaam past.

Conclusie

Enkelblessures zijn veelvoorkomend in de sport, maar met de juiste kennis en aanpak zijn ze vaak te voorkomen en goed te behandelen. De sleutel ligt in adequate acute zorg volgens de RICE-regel, gestructureerde fysiotherapeutische revalidatie en consequente preventieve training.

Heeft u een enkelblessure opgelopen of wilt u preventief aan de slag? Neem dan contact op met BeweegPost of maak direct een afspraak. Onze gespecialiseerde fysiotherapeuten begeleiden u bij een optimaal herstel en helpen u veilig terug te keren naar uw sport.

Bronnen

  1. VeiligheidNL (2019). Enkelblessures Cijfers 2017. Rapport 757. Amsterdam: VeiligheidNL.

  2. Doherty, C., Bleakley, C., Delahunt, E., & Holden, S. (2017). Treatment and prevention of acute and recurrent ankle sprain: an overview of systematic reviews with meta-analysis. British Journal of Sports Medicine, 51(2), 113-125.

  3. Hupperets, M. D., Verhagen, E. A., & van Mechelen, W. (2009). Effect of unsupervised home based proprioceptive training on recurrences of ankle sprain: randomised controlled trial. BMJ, 339, b2684.

  4. Kerkhoffs, G. M., van den Bekerom, M., Elders, L. A., van Beek, P. A., Hullegie, W. A., Bloemers, G. M., … & Verhagen, E. A. (2012). Diagnosis, treatment and prevention of ankle sprains: an evidence-based clinical guideline. British Journal of Sports Medicine, 46(12), 854-860.

  5. Koninklijk Nederlands Genootschap voor Fysiotherapie (KNGF). Richtlijn Enkelletsel. Amersfoort: KNGF.

  6. Verhagen, E., van der Beek, A., Twisk, J., Bouter, L., Bahr, R., & van Mechelen, W. (2004). The effect of a proprioceptive balance board training program for the prevention of ankle sprains: a prospective controlled trial. The American Journal of Sports Medicine, 32(6), 1385-1393.

  7. Doherty, C., Delahunt, E., Caulfield, B., Hertel, J., Ryan, J., & Bleakley, C. (2014). The incidence and prevalence of ankle sprain injury: a systematic review and meta-analysis of prospective epidemiological studies. Sports Medicine, 44(1), 123-140.